Kalın bağırsak (kolon), sindirim sürecinin son aşamasında yer alır ve su ile elektrolitlerin emilimini sağlar. Kalın bağırsak hastalıkları çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir ve genellikle bağırsak hareketlerinde değişikliklere ve zaman zaman alt sindirim sistemi kanamalarına neden olur.
- İltihabi Bağırsak Hastalığı: Genetik, çevresel, immun sistem, beslenme gibi çoklu etkenle ortaya çıkan bağırsakların kronik yangısıdır. Temel olarak 2 klinik formda ortaya çıkar. Çocuk ve genç erişkinde daha sık görülen Ülseratif Kolit, kolon ve rektumda iltihaplanmaya neden olan bir hastalıktır. Genellikle kanlı mukuslu ishal, karın ağrısı, kilo kaybı ve ateşle birlikte seyreder. Crohn Hastalığı, ise ince bağırsakta başlayıp genellikle kalın bağırsakta da görülen kronik bir iltihaplı bağırsak hastalığıdır. Belirtiler arasında karın ağrısı, ishal, kilo kaybı, yorgunluk ve ateş bulunabilir.
- Fonksiyonel Gastrointestinal Sistem Bozuklukları (FGİDs): Belirgin bir organik nedeni olmayan, ancak karın ağrısı, şişkinlik, gaz, kabızlık veya ishal gibi yakınmalara neden olan bir durumdur. Nedeni bilinmemekle birlikte, stres, beslenme gibi faktörler ile tetiklenen bağırsağın aşırı duyarlılığı olarak tanımlanmaktadır. Fonksiyonel karın ağrısı yanı sıra ishal ve kabızlık gibi bağırsak hareket değişikliği ile seyreden irritable bağırsak sendromu sık gözlenen örneklerdendir.
- Kabızlık: Çocuklarda en sık görülen fonksiyonel hastalıklardan biridir. Genellikle gıda geçişleri ve tuvalet eğitimi sürecinde karşılaşılır. Ağrılı, zorlu dışkılama ile oluşan korku sonucu bebek ve oyun çocukları tutma hareketi geliştirerek kabızlığın devamı ve ağırlaşmasına sebep olur. Büyük çocuklarda ise okul tuvaletlerinden kaçınma , lifi düşük ve abur-cubur gıda ile beslenme kabızlığa sebep olur. Kronik, uzun soluklu kabızlıklarda, kolonun genişlemesine bağlı dışkı taşması, dışkı kaçırma eşlik edebilir. Kronik kabızlıkların %5’inden organik sebepler sorumludur ve dikkatlice incelenmeli ve ayırt edilmelidir.
- Polipler: Kalın bağırsakta oluşan küçük, iyi huylu büyümelerdir. Dışkı ile kanamaları, demir eksikliği anemisine, nadir olarak da invajinasyon denilen bağırsak tıkanıklığına neden olabilirler. Çocukluk çağı polipleri genellikle tekli ve iyi huyludur; ancak, genetik geçişli çoklu polipler ile seyreden polipozis sendromları vardır ve bunların bir kısmında kanserleşme gözlenebilir.
