İnce bağırsaklar, sindirim sisteminin bir parçası olup besin emilimi ve sindirimi ile ilgili önemli bir rol oynar. Sindirim ve emilim işlevinin önemli bir bölümü ince bağırsaklarda gerçekleşir ve kalın bağırsağa özellikle su emiliminin devamı için lümen içeriği devir edilir. Sindirim-emilimin önemli organı olmasından dolayı besinler ile enerjinin sağlandığı bir bölgedir ve hastalıklarında, karın ağrısı, ishal ve büyüme geriliği gibi önemli bulgu ve yakınmalar gözlenir.
- Çölyak Hastalığı: Genetik olarak yatkın bireylerde buğdayın içerisinde bulunan glüten adı verilen bir protein ile tetiklenen, bağırsağa karşı bağışıklık sisteminin zarar verdiği bir durumdur. Bağışıklık sisteminin kendi organına zarar vermesinden dolayı otoimmun benzeri bir hastalık olarak tanımlanır. Türk çocuk ve genç erişkinlerin %3’ünde görülen yaygın bir sorundur. Glüten içeren yiyeceklerin tüketilmesi, ince bağırsakta iltihaplanmaya, hasara, emilim sorununa ve büyüme geriliğine neden olabilir. Ancak; klasik bulgular yanı sıra tedaviye dirençli demir eksikliği, boy kısalığı, kabızlık, deri bulguları gibi atipik bulgular ile de ortaya çıkabilir. Yaygın görülen bir sorun olması nedeniyle, atipik bulguları olan çocuk ve genç erişkinlerde de akılda tutulmalı ve tarama testleri ile değerlendirilmelidir.
- Fonksiyonel Gastrointestinal Sistem Bozuklukları (FGİDs): Belirgin bir organik nedeni olmayan, ancak karın ağrısı, şişkinlik, gaz, kabızlık veya ishal gibi yakınmalara neden olan bir durumdur. Nedeni bilinmemekle birlikte, stres, beslenme gibi faktörler ile tetiklenen bağırsağın aşırı duyarlılığı olarak tanımlanmaktadır. Fonksiyonel karın ağrısı yanı sıra ishal ve kabızlık gibi bağırsak hareket değişikliği ile seyreden irritable bağırsak sendromu sık gözlenen örneklerdendir.
- İltihabi Bağırsak Hastalığı: Genetik, çevresel, immun sistem, beslenme gibi çoklu etkenle ortaya çıkan bağırsakların kronik yangısıdır. Temel olarak 2 klinik formda ortaya çıkar. Çocuk ve genç erişkinde daha sık görülen Ülseratif Kolit, kolon ve rektumda iltihaplanmaya neden olan bir hastalıktır. Genellikle kanlı mukuslu ishal, karın ağrısı, kilo kaybı ve ateşle birlikte seyreder. Crohn Hastalığı, ise ince bağırsakta başlayıp genellikle kalın bağırsakta da görülen kronik bir iltihaplı bağırsak hastalığıdır. Belirtiler arasında karın ağrısı, ishal, kilo kaybı, yorgunluk ve ateş bulunabilir.
- Malabsorpsiyon Sendromları: İnce bağırsakta besin emilimini etkileyen durumlardır. Sindirim enzimlerinin eksikliklerinde olduğu gibi sindirilmiş besinlerin emiliminin bozulduğu bağırsağın iç yüzeyi (mukoza) hastalıklarında da gelişir. Çocuklarda en sık gözlenen malabsorpsiyon sendromları kistik fibrosis, çölyak hastalığı, lenfanjiektazi ve doğumsal genetik mukoza hastalıklarıdır. Sindirilemeyen gıdalar sonucu, kronik ishal, karın şişliği ve büyüme geriliği gözlenir.
